Wat is grafiek?

 Bij Arthuis ben je aan het goede adres voor grafiekkunst. Maar wat is grafiek eigenlijk precies en waarop moet je letten bij het kopen van grafiek? We zetten de belangrijkste feiten voor je op een rij.

Prenten

Grafiek is een verzamelnaam voor alle soorten kunst die door middel van een afdruktechniek wordt gemaakt. Het wordt ook wel prentkunst genoemd. De afbeeldingen die ontstaan door de druktechniek noem je prenten (in het Engels prints) of simpelweg afdrukken. Omdat de prenten/afdrukken zijn gemaakt met een druktechniek, is het mogelijk het afdrukproces te herhalen, waardoor steeds dezelfde afdruk met dezelfde afbeelding erop ontstaat. Vanwege de reproduceerbaarheid van het kunstwerk, onderschatten sommigen onterecht de waarde die een prent kan hebben, maar gelukkig zijn er een paar simpele kenmerken die dit kunnen voorkomen.

Oplage

Een van die belangrijke factoren waar je op kunt letten om de waarde van een prent in te schatten, is de oplage, ook vaak benoemd als editie. De oplage/editie is het totaal aantal afdrukken met dezelfde afbeelding. De kunstenaar bepaalt zelf hoe vaak het afdrukproces wordt herhaald, en hoe groot de oplage dus wordt. Dit is heel belangrijk want de oplage kan dus een belangrijke factor zijn om de waarde van het kunstwerk bepalen: hoe kleiner de oplage, hoe minder, hoe waardevoller de afdruk/prent. De kunstenaar nummert de afdrukken uit een beperkte oplage vaak linksonder in de hoek. Dit ziet er vaak zo uit:

Dit is de 161ste genummerde afdruk uit een oplage van 300. De waarde van een afdruk met de nummering 80/300 verschilt vaak niet van een afdruk die is genummerd met 20/100 of 5/100. Maar wanneer een kunstenaar een oplage van bijvoorbeeld 30 maakt, zijn de afdrukken zeldzamer en dus meer waard dan wanneer de kunstenaar een oplage van 300 maakt.

Proefdrukken

De oplage staat dus meestal aangegeven op het kunstwerk. Toch is de werkelijke oplage meestal groter dan dit getal. Dat komt omdat kunstenaars, naast de reguliere afdrukken, vaak eerst proefdrukken maken. Deze proefdrukken tellen niet mee in de oplage. Soms is de kunstenaar nog aan het ontdekken wat hij/zij het mooist vindt en wat het beste werkt. Dit zijn vaak unieke afdrukken die verschillen van de oplage. Hierdoor zijn ze ook meer waard. Deze proefdrukken heten trial proofs en staan aangeduid met ‘TP’.

Op sommige afdrukken staan de letters ‘EP’ (Épeuve d’ Artiste) of ‘AP’ (Artist Proof). Het gaat dan om een proefdruk die exact hetzelfde is als de genummerde afdrukken in de oplage. Deze proefdrukken hebben precies dezelfde kwaliteit maar worden niet tot de oplage gerekend. Het aantal AP’s mag niet meer zijn dan 10% van de oplage. Vanwege het beperkte aanbod zijn ze dan ook meestal iets hoger geprijsd dan andere prenten.

Naast de kunstenaar en handtekening, komt er dus nog best wat bij kijken wanneer de waarde van een kunstwerk wordt bepaalt. De techniek waarmee de prent wordt gemaakt, kan ook een grote rol spelen. Lees hier meer over zeefdrukken, litho's, etsen en houtsneden.